बाईच्या जन्माला आली तू.. तिथंच घात झालाय..

काय सांगू बाई तुले.
बाईच्या जन्माला आली तू.
तिथंच घात झालाय.
कुणाकुणापासून वाचवू तुले
किती कुंपणं न् किती भिंती
अन् कुठल्या कणगीत झाकू तुला.
घरातला काळोखही असतो हल्ली आसक्त
बाहेरच्या अंधारालाही असतात नख्या
आणि उजेडात तर तुझ्या प्रत्येक देहरंध्राला
टोचायला सज्ज हजारो सुया.
कितीही झाकली काया
हैवानांना नसते दया
हेच असतं खरं.
काहीच होणार नाही
निषेधफे-या आणि निदर्शनांच्या धडका मारून
ही वस्ती कधीच मेलीय
तरारलेल्या श्वापदांचा उन्मादी थयथयाट
आणि सगळी दारे बंद

रिक्षाचालकांचे राज्य

ठाण्यातील मुजोर, उद्दाम रिक्षाचालकांनी बुधवारी एका ज्येष्ठ नागरिकाची हत्या केली. ठाण्यातील रिक्षावाले म्हटल्यावर ते मुजोर, उद्दाम असणारच हे आता वेगळे सांगण्याची गरज राहिलेली नाही. ठाण्यात कोणत्याही रिक्षा-स्टॅण्डवर वा रस्त्यात अध्येमध्ये वाट अडवून, कोप-यावर दात कोरत, विडी फुंकत, गुटख्याच्या पिचका-या मारत टवाळकी करत उभ्या असलेल्या रिक्षाचालकांना एखाद्या ठिकाणी नेणार का, असे विचारण्याचा अविचार ज्यांनी केला आहे त्या सगळ्यांना या उर्मटपणाची शाब्दिक चपराक केव्हा ना केव्हा तरी बसलेली आहे. रिक्षा-टॅक्सीचालकांनी भाडे नाकारणे हा कायद्यानुसार गुन्हा आहे. पण, ठाणे, कल्याण, डोंबिवली परिसरातील रिक्षावाल्यांना कायद्यापासून, कारवाईपासून जणू अभय मिळाले आहे. ठाण्यात तर कायद्याचे नव्हे, रिक्षाचालकांचे राज्य आहे. ते म्हणतील तोच कायदा अशी परिस्थिती आहे. त्यामुळेच समोरचा प्रवासी ज्येष्ठ नागरिक आहे की एखादी अवघडलेली महिला आहे की बाहेगावाहून मुलाबाळांसह आलेले नवखे कुटुंब आहे, याची दखल घेण्याची त्यांना गरज वाटत नाही. रिक्षा स्टॅण्डवर रांगेत लावलेली असो वा रस्त्यात उभी असो, ‘नही जाने का’, असे झटकून टाकण्याची मुजोरी ही मंडळी सर्रास दाखवतात. भाडे नाकारणे हा त्यांना मुळी गुन्हा वाटतच नाही. जिवाचा संताप झाला तरी अपमान गिळून प्रवाशांना नाईलाजाने दुस-या रिक्षाचालकाची मनधरणी करावी लागते. अशावेळी वाहतूक पोलिस नेमके ‘बेपत्ता’ असतात. इंदिरानगरच्या नाक्यावर रिक्षाचालकांच्या याच उर्मटपणामुळे संतप्त झालेल्या दुर्योधन कदम यांनी या रिक्षाचालकांना दोन शब्द सुनावले आणि उर्मटपणा हा जन्मसिद्ध अधिकार मानणा-या रिक्षाचालकांनी कदम यांच्या वयाचेही भान न ठेवता त्यांना मारहाण केली. या मारहाणीत कदम यांनी जीव गमावला असला तरी राज्य रिक्षाचालकांचेच असल्यामुळे या संतापजनक घटनेबद्दल, राजकारणी चमकेश मंडळी वा रिक्षा संघटनांचे आश्रयदाते राजकीय पक्ष यांच्यापैकी कुणीही निषेधाचा चकार शब्दही उच्चारलेला नाही. गणेशोत्सवातील कर्णकटू गदारोळ, वाटमारी आणि वीजचोरी करून केलेला लखलखाट मिरवण्यात मग्न पुढा-यांना रिक्षाचालकांच्या या झुंडशाहीला फटकारण्यासाठी वेळ नाही. वाहतूक पोलिसही ‘प्रवाशांनी आमच्याकडे तक्रार करावी, तक्रार आल्यावर आम्ही कारवाई करतोच’, हे नेहमीचे पालुपद आळवत आहेत. एका ज्येष्ठ नागरिकाचा जीव गेल्याबद्दल ठाण्यातील रिक्षा संघटनांना आत्मक्लेश होणे याची अपेक्षा करणे हाही कायद्याच्या राज्यावर विश्वास ठेवणा-या सर्वसामान्यांच्या भाबडेपणाचा कळस ठरावा असेच हे भीषण चित्र आहे.

‘अर्थ’ उघड आहे..

कल्याण-डोंबिवली पालिकेतील निलंबित लाचखोर कार्यकारी अभियंता सुनील जोशी याला पुन्हा कामावर घेण्याचा ठराव महानगरपालिकेतील सत्ताधारी शिवसेना-भारतीय जनता पक्षाची युती मागल्या दाराने मंजूर करवून घेते यामागील ‘अर्थ’ न समजण्याइतके मतदार खुळे नाहीत. जोशीची विभागीय चौकशी पूर्ण करण्यात यावी, तसेच त्याच्या खटल्याचा निर्णय लागेपर्यंत त्याला कामावर हजर करू नये, असा ठराव यापूर्वीच पालिकेच्या 28 फेब्रुवारीच्या महासभेत मंजूर झाला असताना अचानक हा ठराव मंजूर करण्यात आला हे विशेष. प्रसारमाध्यमांतून आणि विरोधी पक्षांकडून या ठरावावर टीकेची झोड उठल्यानंतरही हा ठराव करण्यात काहीही वावगे केलेले नाही, असा निगरगट्ट खुलासा महापौर वैजयंती गुजर-घोलप यांनी केला. जोशी याला घरबसल्या पन्नास हजार रुपये वेतन दिले जात आहे, त्याच्याकडून त्या पैशांचे ‘काम’ करून घ्यावे, या उदात्त हेतूने हा ठराव युतीने मंजूर केला होता म्हणे! जनतेच्या पैशाची नासाडी टाळण्याची यांची आंच एवढी मोठी की ‘रिमोट कंट्रोल’ने चालणा-या शिवसेनेच्या वरिष्ठांना अंधारात ठेवून हे सत्कार्य तडीस नेण्यात आले, असाही हास्यास्पद दावा युतीने केला आहे. शनिवारी महासभा संपतेवेळी कार्यपटलावर नसलेला ठराव एका अपक्ष नगरसेवकाकडून आयत्यावेळी मांडण्यात येतो आणि युतीचे सदस्य कोणतीही चर्चा घडवून न आणता तो तात्काळ मंजूर करतात, महापौरबाई लगेचच राष्ट्रगीत सुरू करण्याचा आदेश देऊन महासभा गुंडाळतात, या सगळ्या घडामोडींतून दिसणारी युतीची जनहिताची कळकळ आपण समजून घेतली पाहिजे. जनतेमध्ये लाचखोर जोशीबद्दल आणि त्याची निर्लज्ज वकिली करणा-यांबद्दल किती प्रचंड रोष आहे, हे लक्षात आल्यावर वरिष्ठ नेत्यांनी कानावर हात ठेवून स्थानिक सुभेदारांचे कान उपटण्याचे नाटक रंगविले. अगदी जिल्हाप्रमुख आमदार एकनाथ शिंदे यांनीही शिवसेनेच्या नगरसेवकांची ‘खरडपट्टी’ काढण्याचे आव आणला. खरोखरीच वरिष्ठांना विश्वासात न घेता हा व्यवहार झाला असता, तर आतापर्यंत महापौर, सभागृह नेते, जिल्हाप्रमुख यांचे राजीनामे घेतले गेले असते. ते तसे घेतले गेले नाहीत याचा अर्थ उघड आहे. या एकाच प्रकरणात युतीच्या ‘स्वच्छ’ कारभाराचे धिंडवडे निघाले आहेत असे नाही; यापूर्वीही सुरेश पवारांसारख्या भ्रष्ट अधिका-याला याच मंडळींनी ‘पावन’ करून घेतले आहे. निलंबनाची कारवाईही महापौरांनीच रोखली आहे. मनसेनेही शहरात महापौरांचा राजीनामा मागणारे फलक लावून सचोटीचे प्रदर्शन केले आहे. मात्र, भ्रष्टाचाराचा वटवृक्ष रुजवणा-या युतीला पालिकेत सत्तेवर आणण्याचे पातक त्यांच्याच माथी आहे, हे मतदार विसरणार नाहीत.

थेंबांचे इवलाले मोती तळहातावर झेलून घ्यावे...

पावसाबद्दल प्रसिद्ध गीतकार गुरू ठाकूरने लिहिलंय -

बहकीसी बारीशने फिर

यादोंकी गठरी खुलवायी

मीलें चन्द लम्हें घायल

और ढेर सारी रुसवाई...

आणि त्याच्याच एका कवितेत तो म्हणतोय -

झरे मेघ आभाळी तेव्हा

भान हरपुनी चिंब भिजावे

थेंबांचे इवलाले मोती

तळहातावर झेलून घ्यावे...

गुरू लिहितो अगदी आपल्या मनातलं सांगितल्यासारखं पण, तुम्ही खरं सांगा पायाला चाकं लावलेल्या तुम्हा-आम्हा मुंबईकरांना वेळ आहे का हो असं कुणाच्या आठवणींनी घनव्याकूळ व्हायला? सिमेंटच्या जंगलात सरसर उतरणाऱया पाऊसथेंबांचं स्वागत करायला क्षणभर थांबायला? `थांबला तो संपला' ही उक्ती मुंबईच्या पावसात `थांबला तो भिजला' अशी बदलते हे प्रत्येक मुंबईकरासाठी स्वानुभवाचे बोल आहेत. भरधाव वाहनांमुळे रस्त्यांवर नव्हे खड्डय़ांत साचलेल्या चिखलपाण्याच्या पिचकारीने ज्याला वा जिला शर्ट, स्कर्ट, पाटलोण, साडी अशा कुठल्याही वस्त्रावर हुसैनी डिझाइन चितारून घ्यायचंय त्याने असं मध्येच पावसासाठी थांबण्याची हिंमत करावी. मुरब्बी मुंबईकर कुठेच थांबत नाही. सोसाटय़ाचा वारा आणि तुफान पावसाला कसाबसा इवल्याशा छत्रीने सामोरा जाता जाता तो ओलाचिंब झालेला असतोच. पावसाला भेटायला तो थांबला नाही तरी पाऊस त्याला येऊन कडकडून भेटतोच. घाटात, गडकिल्ल्यांकडे जाणाऱया अनवट रानवाटांवर भेटणारा झिम्माड, तुफान, बेफाम, आडवातिडवा झोडपणारा पाऊस याच सगळ्या रूपांमध्ये इथल्या इथे मुंबईतही आपली गाठभेट घेतो. खऱया मुंबईकराला हे माहिती असतं.  

यामुळेच, अडलेले रस्ते, वाहतुकीची कोंडी, लोकलमधील रखडपट्टी, फलाटांवरची अफाट गर्दी, दुकानांच्या पत्र्यांवरून ओघळणाऱया पागोळ्यांचा अभिषेक, रस्ता, खड्डे व्यापून चारीठाव वाहणारे चिखलपाणी कशाकशाने मुंबईकरांची पावले थांबत नाहीत, अडखळत नाहीत. नेमेची येणाऱया पावसाबरोबर ठरलेल्या अडचणीही दरवर्षी येणारच हे सर्वसामान्य मुंबईकरांनी आता गृहितच धरलंय. यामुळेच कितीही लटकंती झाली तरीही रस्त्याकडेला लागलेल्या गाडीवरील गरमागरम भजी आणि आलं घातलेली झकास कडक कटिंग चाय त्याला क्षणार्धात फ्रेश करते अन् मुंबई मस्त पाऊस अंगावर घेत चालत राहते!

छायाचित्रे - अतुल मळेकर, संदेश घोसाळकर

‘स्पेशलवाला’

जे. डे गेल्यावर अनेकांनी त्याच्यावर लिहिलं, अगदी त्याच्या बातम्या नाकारणा-या वरिष्ठांनी आणि त्याला माणुसघाणा समजणा-या त्याच्या सहका-यानीही. मला डे आठवतो तो मितभाषी, आमच्या लालबागच्या कँटिनमध्ये एका बाजूला बहुतेकवेळा एकटाच बसून कडक चहाचे घुटके घेणारा. ओळख असूनही त्याला ‘हाय’ केलं तरच तो हात वर करून प्रतिसाद द्यायचा, हलकेच मान हलवायचा.. हे जवळपास दररोज घडायचं. डे ‘इंडियन एक्स्प्रेस’मध्ये दाखल झाला तेव्हा ‘लोकसत्ता’त स्थिरावून मला काही वर्षे उलटली होती. काही अपवाद वगळता ‘एक्सप्रेस’च्या पत्रकारांनी ‘लोकसत्ता’ला गिनतीत धरायचं नाही आणि ‘लोकसत्ता’च्या मंडळींनीही त्यांना नजरेआड करायचं, असं अदृश्य कुंपण आमच्यात असायचं. कारण काहीच नव्हतं, पण असं जाणवत राहायचं. रिपोर्टर मंडळींच्या बाबतीत या कुंपणाला अपवाद करणारी मंडळी दोन्हीकडे होती. एखाद्या बातमीसाठी एक्स्प्रेसच्या रिपोर्टिग डेस्कवरून लोकसत्ताचा फोन वाजायचा, एखादी बातमी आणून दिली जायची, एखादी बातमी कन्फर्म केली जायची, इनपुट घेतले-दिले जायचे.. हेही रोजचंच होतं. डे या मंडळींपैकी एक होता. गुन्हे वार्तांकनाबाबत लोकसत्ता म्हणजे राम पवार आणि एक्स्प्रेसला डे यांच्याशिवाय पर्याय नव्हता. या दोघांमध्ये चांगलं सहकार्य असायचं. लालबाग कार्यालयाच्या आवारात कधीतरी दुपारी गप्पाटप्पा सुरू असताना, उंचापुरा, ब-यापैकी दणकट शरीरयष्टीचा, थोडासा वाकून चालणारा डे छोटय़ाशा गेटमधून आत शिरायचा. मोटारसायकल आणि डे असं एक समीकरण आमच्या मनात फिट्ट होतं. बहुतेकदा नीट इन केलेला बारीक चौकटींचा हाफ शर्ट, कधी जीन्स तर कधी पँट असा डे एखाद्या साध्या वेशातील पोलिसासारखा ‘स्पेशलवाला’ दिसायचा, वावरायचा. सतत बीटवर असल्यासारखंच त्याचं वागणं असायचं. त्या पाच-सहा वर्षाच्या कालखंडात मी कधीच एक्स्प्रेसच्या इतर रिपोर्टर मंडळींच्या कोंडाळ्यात गप्पा हाणतांना, खळखळून हसताना पाहिला नाही. कँटिनमध्येही एका बाजूला बसलेल्या डेला ‘आज कुछ है क्या..’, असं विचारल्यावर तो फार काही सांगायचा नाही. तरीही काही वेळा त्याने ‘लोकसत्ता’ला बातम्यांची कॉपी दिली होती. त्या काळात ‘जे. डे’ ही बायलाइन एक्स्प्रेसच्या पानांचा अविभाज्य भाग असायची. कालांतराने ‘एक्स्प्रेस’ची साथ सोडून तो ‘हिंदुस्तान टाइम्स’कडे गेला. आता तर तो सगळचं सोडून गेलाय..

पोलिस यंत्रणेमुळेच जे. डेंचा बळी

...गुन्हेगारांवर कडक कारवाई केली जाईल, ही राज्याचे गृहमंत्री आर. आर. पाटील यांनी केलेली नेहमीची पोपटपंची आणि ‘..जे. डे यांच्या मारेक-यांना पकडले जाईल इतकेच नव्हे तर त्यांच्या हत्येचा कट रचणा-यांना समजेल अशा भाषेत प्रत्युत्तर दिले जाईल’, हे मुंबईचे पोलिस आयुक्त अरुप पटनायक यांचे वक्तव्य, या सगळ्याला आता पाच दिवस उलटून गेलेत. पोलिसांनी जारी केलेली मारेक-यांची रेखाचित्रे वगळता अन्य कुठलाही धागादोरा त्यांच्या हाती लागलेला नाही. तपास थांबल्यागत झालाय. थांबलेले नाहीत ते फक्त जेंच्या आईच्या, बहिणीच्या आणि पत्नीच्या डोळ्यांतील अश्रू. आता तर डे यांच्या हत्येमागे पोलिस अधिकारीच असल्याचे उघडपणे बोलले जाऊ लागले आहे.

  पोलिसांवरंच प्रेशर वाढत चाललं तसं कुणातरी तिघांना पकडून हजर केलं गेलं. आणि लगेच रात्री सोडूनही दिलं. पोलिस या करामती नेहमीचकरत असतात. पण यामुळे पोलिस या हत्येबाबत मारेकर्यांचा शोध घ्यायला खरोखरीच कितपत सीरीयस आहेत हा प्रश्न उपस्थित झाला आहे.

तेल तस्करी, टोळीयुद्ध, मटका, रिअल इस्टेटकडे नजर वळलेल्या बडय़ा डॉन मंडळींची मोठमोठय़ा गृहनिर्माण प्रकल्पांतील भागीदारी आणि एसआरएतील गुंतवणूक, खंडणीखोर गुंड, मुंबईवर राज्य करण्यासाठी अंडरवर्ल्डमध्ये सतत सुरू असलेली चढाओढ, परदेशातील गुंडांच्या संपर्कात, पे रोलवर असणारे भ्रष्ट पोलिस अधिकारी, गुंडपुंडांचे आश्रयदाते राजकारणी यांच्यातील साटेलोटे.. या सगळ्याबद्दल जे बिनधास्त लिहायचा, त्याचं नेटवर्क जबरदस्त होतं, पोलिस खात्यात, अंडरवर्ल्डमध्ये, खब-यांच्या दुनियेत त्याला माहिती उपलब्ध व्हायची. त्याच्या या तपशीलवार पर्दाफाशमुळे पोलिसांना कारवाई करणे, हातपाय हलवणे भाग पडायचे. त्याच्या या लिखाणामुळे अनेकांची मोठी हानी झाली होती, अनेकांच्या काळ्या कारवाया उजेडात आल्या होत्या. त्यात गुंड होते, टोळ्या पोसणारे राजकारणी होते, तेल तस्कर होते आणि दुखावले गेलेले काही भ्रष्ट पोलिस अधिकारीही होते. अनेकांच्या मागावर असलेला जे आणखी काही धक्कादायक भांडाफोड करण्याच्या तयारीत होता. यापैकी कुणीतरी त्याला मार्गातून दूर केला असण्याची शक्यता आहे.

या सर्वापेक्षा जे डेंच्या हत्येला जबाबदार आहे, ती निष्क्रिय पोलिस यंत्रणा. डिझेल माफिया, मटका किंग, खंडणीखोर गुंड, परदेशात लपून बसलेल्या गुन्हेगारांच्या सांगण्यानुसार इथे कुणावरही बंदूक रोखणारे, जीव घेणारे छोटे-मोठे शूटर, गुंडांना पोसणारे बिल्डर यापैकी कुणावरही कठोर कारवाई न करणाऱ्या मुंबई पोलिसांना जणू त्यांच्या ब्रीदवाक्याचा विसर पडला आहे. एकेकाळी अवघ्या अंडरवर्ल्डला जरब बसवणारे मुंबई पोलिस अवसान गळाल्यागत थंड पडले आहेत, हेच नेमके जेला खूपत होते. मुंबईला ग्रासणारा हा कॅन्सर पोलिसांना दिसत कसा नाही? या त्वेषात त्याने अनेक गोष्टी उघड केल्या, गुंडांना आणि त्यांना पाठीशी घालणा-या भ्रष्ट अधिका-यांना उघडे पाडले, त्यांच्याविरुद्ध पुरावे गोळा केले, बातम्या दिल्या. मुंबई शांत आहे, कुठे काय भानगडी सुरू आहेत.. अशा अविर्भावात डोळे मिटून बसलेल्या पोलिसांना त्याच्या तपशीलवार, पुराव्यानिशी दिलेल्या बातम्यांमुळे कारवाई करणे भाग पडले होते. त्याच्या या लिखाणामुळे तेलमाफियांचे प्रचंड नुकसान झाले होते, रियल इस्टेटमध्ये जम बसवू पाहणा-या अनेकांचे आर्थिक हितसंबंध धोक्यात आले होते. या सगळ्यांना तो काटय़ासारखा सलू लागला होता. साम, दाम यापैकी कशालाही जे भीक घालत नसल्यामुळे त्याची लेखणी कायमची थांबवणे हाच एक पर्याय या मंडळींसमोर होता. यामुळेच जे मारला गेला. पत्रकार, छायाचित्रकारांवर लाठय़ाकाठय़ा चालवणाऱ्या मुंबई पोलिसांनी आधीच गुंडपुंडांना जरब बसवली असती, संघटित गुन्हेगारीचा, खंडणीखोर टोळ्यांचा बिमोड केला असता, तर जेला या भ्रष्ट यंत्रणेला इतके भिडायची गरज पडली नसती, त्याचा जीव तरी वाचला असता..

 पत्रकारांनी लिहायचे आणि मगच पोलिसांनी हलायचे, असे दिवस आले असतील तर कठीण आहे. भ्रष्ट पोलिस, स्वार्थी राजकारणी आणि गुंड टोळ्यांचा ऑक्टोपस मुंबई कणाकणाने गिळतो आहे. छोटय़ा-मोठय़ा गुन्ह्यांतील आरोपींपासून अगदी संघटित टोळ्यांपर्यंत कुणावरही कारवाई करण्याची इच्छाशक्ती न दाखवणारी निष्क्रिय पोलिस यंत्रणा याचीच पुष्टी देत आहे. पोलिस आणि राजकारण्यांपर्यंत सगळेच भ्रष्ट आहेत, असा सरसकट शेरा मारून आरोपीच्या पिंजऱ्यात उभे करणे योग्य नसले तरी हे खरे असावे, असे वाटण्याइतकी जखम चिघळली आहे. आणि ‘विरुद्ध’ चित्रपटात अमिताभने साकारलेल्या असहाय्य बापासारखाच सर्वसामान्य मुंबईकरांचा चेहरा केविलवाणा दिसू लागला आहे.

पनवेलची बुभुक्षित `श्वापदे'

पनवेलच्या कल्याणी आश्रमात निराधार, भिन्नमती मुलींच्या आयुष्याशी जे काही अकल्याण चालले होते ते एसीपी रश्मी करंदीकर यांच्या पथकाने उच्च न्यायालयाने दिलेल्या आदेशानंतर उघडकीस आणले, दहाजणांना अटक झाली, संभवित विकृतांनी चालवलेले पशूपेक्षाही हीन वर्तन एेकून वाचून मनात संतापाचा लाव्हा खदखदत होता. तेव्हा उमटलेले हे शब्द... 

पनवेलच्या कल्याणी महिला आणि बालक सेवा संस्थेत भिन्नमती, अपंग, असहाय्य मुलींचा जो लैंगिक छळ सुरू होता तो पाहता या मुलींशी असे घृणास्पद दुर्वर्तन करणा-या संस्थाचालकांची आणि अशा कथित संभवितांची संभावना मानवी कातडे पांघरलेली बुभुक्षित श्वापदे म्हणूनच करावी लागेल. नीटसे बोलूही न शकणा-या, वाढते वय, वासनांध नजरा या कशाचीही जाण नसणा-या 19 अश्राप मुलींबरोबर गेली अनेक वर्षे या वासनासक्त मंडळींनी चालवलेल्या विकृत चाळ्यांचे पाढे एसीपी रश्मी करंदीकर यांच्या पथकाने दाखल केलेल्या आरोपपत्रात वाचण्यात आले आहेत. लैंगिक छळाला विरोध करणा-या मुलींच्या हाता-पायांवर, नाजूक भागाजवळ सिगारेटचे चटके, तापत्या पळीचे, सळईचे डाग, शय्यासोबतीस नकार देणा-या मुलींना मारहाण, गळा दाबून मारण्याचे प्रयत्न, दोर रुतून जखमा होतील इतके घट्ट बांधून ठेवणे अशा भयानक यातना या मुली सहन करत होत्या. संस्थेत यायचे, पाहिजे ती मुलगी निवडून गच्चीवर न्यायची आणि तिचा उपभोग घ्यायचा, विरोध करणा-या मुलींना चटके द्यायचे, मारहाण करायची, बेल्टने झोडपून काढायचे, त्यांचा दुबळा प्रतिकार मोडून काढण्यासाठी त्यांना जबरदस्तीने दारू पाजायची, असे उन्मादी थैमान संस्थेत सुरू होते आणि संस्थाचालक रामचंद्र करंजुले याचीही त्यांना साथ होती. रामचंद्र, त्याची पत्नी सुरेखा, मुलगी कल्याणी, स्थानिक वार्ताहर असलेला त्याचा पुतण्या नानाभाऊ करंजुले, संस्थेतील दोन आया यांच्यासह एकूण दहाजणांवर हे आरोपपत्र दाखल केले गेले आहे. समाजातील जागल्या म्हणून ज्याने खरे तर अशा गुन्हेगारांचे बुरखे ‘लोकमता’समोर टराटर फाडायला हवे होते अशा या नानाचाही या अत्याचारांमध्ये सहभाग होता. राज्याच्या अनेक भागांतील आश्रमशाळा, महिला आश्रम येथील निराधार मुले-मुली याच प्रकारच्या शोषणाला सामोरे जात असतात. शहापूर तालुक्यातील कवडास येथील आश्रमशाळेतील मुलामुलींवर असेच अत्याचार झाल्याचे यापूर्वी उजेडात आले होते. आश्रमशाळा, बालकल्याण व महिला संस्थांमधील या गैरप्रकारांकडे काणाडोळा करणा-या संबंधित यंत्रणांच्या धृतराष्ट्रीय पवित्र्यामुळे अशा मुखंडांचे आजवर फावत आले आहे. यापैकी अनेक प्रकरणांमधील आरोपी उजळ माथ्याने फिरत असताना या शोषितांच्या बाजूने लढण्यासाठी कुणीही नाही ही शोकांतिका आहे. बलात्कारी व्यक्तींचे खच्चीकरण करण्याची सूचना मध्यंतरी दिल्लीतील एका महिला न्यायाधीशांनी केली होती. असहाय्य मुलामुलींवर लैंगिक अत्याचार करून उजळ माथ्याने फिरू धजावणा-या अशा मानवी श्वापदांसाठी खरे तर यापेक्षाही कठोर शिक्षेची गरज आहे!